niedziela, 4 sierpnia 2013

Podstawy żywienia jeży

Podstawy żywienia jeży
Decyzja o tym czym karmimy nasze jeże jest jedną z najważniejszych jakie podejmuje każdy hodowca. Musicie zdawać sobie sprawę z tego, że Wasze jeże będą jadły tylko i wyłącznie to co im podacie, nie będą mogły zdobyć brakujących składników pokarmowych we własnym zakresie - dlatego tak ważne jest podawanie różnorodnych pokarmów najwyższej jakości - nie tylko karm bazowych ale też dodatków takich jak insekty, owoce, warzywa, mięso i jajka.
Obecnie o potrzebach żywieniowych jeży nie wiemy tak dużo jak o potrzebach psów czy kotów. Poszczególne rodzaje karm polecane są głównie dlatego, że ich stosowanie miało pozytywny wpływ na zdrowie i długowieczność jeży (to dotyczy na przykład krytykowanych ostatnio z nie do końca zrozumiałych powodów karm Royal Canin babycat i kitten). W tym miejscu warto zaznaczyć, że nasze domowe jeżyki są hybrydą (mieszanką) wielu afrykańskich gatunków. Takie hybrydy nie są spotykane w warunkach naturalnych, a nasze pociechy miałyby marne szanse na przetrwanie w dziczy. Długość życia przodków naszych domowych jeży wynosił jedynie 2-3 lata.Przepraszamy, z przyczyn technicznych obraz nie został wyświetlony Jeże mieszkające w naszych domach żyją znacznie dłużej, średnio 3 do 5 lat, a kiedy są pod opieką dobrego weterynarza mogą żyć jeszcze dłużej. To właśnie jeden z powodów, dla których nie powinniśmy starać się odwzorowywać dokładnie diety jeży żyjących na wolności - nasze domowe jeże świetnie funkcjonują karmione tym co im podajemy, dlaczego więc mielibyśmy zmieniać oś co jest dobre i sprawdzone?
Obecnie podejmując decyzję dotyczącą karmy bazowej musimy wybierać pomiędza karmamy dla kotów, dla psów i tymi zaprojektowanymi (przynajmniej teoretycznie, ale o tym dalej) specjalnie dla jeży. Pamiętajcie, że nie ma znaczenia dla jakiego zwierzęcia karma jest przeznaczona pod warunkiem, że skład i skład analityczny (zawartość białka, tłuszczy itd.) są odpowiednie. Dobierając suchą karmę, poza składem powinieneś zwrócić również uwagę na kształt, rozmiar i twardość chrupek (czasem nazywanych też krokiecikami) - doświadczenie pokazuje, że jeżykom łatwiej zjada sie chrupki o nieregularnym kształcie. Jeśli chrupki są za duże, jeżykowi może być trudno sobie z nimi poradzić, a w najgorszym wypadku może się nawet udławić. Warto nadmienić, że karmy dla psów są zwykle twardze od karm dla kotów. Jeśli nie jesteście pewni czy Wasz maluch podoła kupionej dla niego karmie możecie ją po prostu rozkruszyć:)
Porównując poszczególne karmy (a przede wszystkim odnosząc skład karmy do jeżowych wymagań) musicie pamiętać o tym, że najprawdopodobniej będą się one różniły zawartością wilgoci (czyli po prostu wody). Procentowa zawartość białek, tłuszczy czy włókna, est ściśle zależna od zawartości wody w karmie. Próbując uczciwie porównać ze sobą dwie karmy trzeba najpierw wyliczyć jaki będzie skład procentowy, jeśli zawartość wilgoci wyniesie 0% (wyliczamy więc tzw. zawartość składników w suchej masie).Przepraszamy, z przyczyn technicznych obraz nie został wyświetlony
Jak to wyliczyć? Nie tak trudno! Na początek odejmij zawartość wilgoci od 100%, a później dziel zawartości kolejnych składników przez otrzymaną różnicę i mnóż przez 100. Niżej znajdziesz przykładowe wyliczenie dla karmy IAMS ProActive Health Light:
                                         IAMS ProActive Health Light
Białko: 28%
Tłuszcz: 11,2%
Wilgoć: 8%
Włókno: 2,3%

Na początek odejmujemy zawartość wilgoci od 100%:
100%-8% = 92%
A później dzielimy zawartości kolejnych składników przez otrzymaną różnicę i mnożymy przez 100:
Białko: 28%/92% x 100 = 30,4%
Tłuszcz: 11,2%/92% x 100 = 12,2%
Włókno: 2,3%/92% x 100 = 2,5%
Jako mały eksperyment spróbujmy zrobić to samo z (całkowicie przypadkowo wybraną, a nie zalecaną) mokrą karmą whiskas junior:
Whiskas Junior - mokra karma
Białko: 9%
Tłuszcz: 7,5%
Wilgoć: 80%
Włókno: 0,3%

Na początek odejmujemy zawartość wilgoci od 100%:
100%-80% = 20%
A później dzielimy zawartości kolejnych składników przez otrzymaną różnicę i mnożymy przez 100:
Białko: 9%/20% x 100 = 45%
Tłuszcz: 7,5%/20% x 100 = 37,5%
Włókno: 0,3%/20% x 100 = 1,5%
To doświadczenie pięknie obrazuje sens przeliczania na suchą masę - mimo, że początkowo można odnieść wrażenie, że zawartości składników w mokrej karmie jest niższa, w rzeczywistości zawartość białka i tłuszczu jest znacznie wyższa niż w suchej karmie!
Skoro już wiecie jak wyliczyć skład analitycznt w przeliczeniu na suchą masę - najwyższy czas żebyście dowiedzieli się jakie są prawidłowe zawartości, które powinniście uwzględnić wybierając karmę dla jeża. W 1998 roku dr. Wendy Graffam-Carlsen, pracownik Bronx zoo w Nowym Jorku, przedstawiła w trakcie spotkania miłośników jeży "Go Hog Wild: wyniki swoich badań dotyczących żywienia jeży (poniższe dane przeliczone są na suchą masę):
Zalecenia dr.Wendy Graffam-Carlsen
Białko: 22%
Tłuszcz: 5%
Włókno (błonnik*): 15%
*Włókno pokarmowe stanowi synonim błonnika pokarmowego, w dalszej części artykułu pojęcia będą używane zamiennie.

Niestety, w sklepach nie znajdziemy zbyt wielu (a może nawet żadnych) karm spełniających powyższe wymagania. Nie ma również dowodów na to, że dieta o sugerowanych parametrach jest w jakikolwiek sposób lepsza od tej stosowanej przez liczne grono hodowców na całym świecie. W praktyce naczęściej stosuje się mieszankę kocich karm najwyższej jakości, spełniających poniższe wymagania (wartości podano w przeliczeniu na suchą masę, określone są w oparciu o najlepsze praktyki stosowane przez hodowców jeży w USA):
Zalecenia wg hodowców z USA*:
Białko: max 35%
Tłuszcz: max 15%
Włókno: min 2%
*Tradycja hodowli jeży w USA sięga 20 lat, dlatego też wzorowanie się na doświadzceniach amerykańskich hodowców wydaje się być słuszne.
Zawartość białka budzi liczne emocje w związku z powszechną teorią jakoby diety bogate w proteiny (czyli wysokobiałkowe) miały stanowić częstą przyczynę problemów z nerkami. Badania wzkazały jednak, że stosowanie karm wysokobiałkowych nie szkodzi zdrowym jeżom, jednak zwierzęta u których zdiagnozowano choroby nerek rzeczywiście nie powinny być karmione produktami o wysokiej zawartości protein. Trzeba przy tym wiedzieć, że duża ilość białek nie jest jeżowi konieczna - wyjątek stanowią tu maluchy i samice ciężarne oraz karmiące.
Jeśli zaś chodzi o tłuszcz - 15% uznawane jest za ogólne maximum dla jeży, co nie zmienia faktu, że w poszczególnych przypadkach jeże mogą mieć inne potrzeby. Niektóre szybko przybierają na wadze i powinny dostawać karmę o niższej zawartości tłuszczu, inne zaś (np. te biegające non stop w kołowrotku) mają wyższe potrzeby energetyczne i żby utrzymać stałą wagę muszą jeść tłuściej (nawet karmy o zawartości 20% tłuszczu). Wszystko zależy od indywidualnych cech Waszych jeży i powinniście sami ocenić co będzie dla nich najlepsze.
Włóknami (błonnikiem) powinniście się martwić dopiero jeśli zaobserwujecie problemy z regularną pracą jelit Waszego jeża (problemy z wypróżnieniami i ich regularnością). Większość jeży z łatwością trawi wysokiej jakości kocie karmy, jeśli jednak uważacie, że Waszemu jeżowi przydałoby się więcej błonnika (wspomagającego trawienie) możecie wzbogacić dietę jeżyka o większą ilość insektów - chitynowe pancerze (szkielety zewnętrzne) świerszczy czy mączników stanowią świetne źródło włokien pokarmowych.
Dobrze zbilansowana karma dla psów wysokiej jakości odpowiada potrzebom żywieniowym afrykańskich jeży pogmejskich mieszkających w naszych domach nawet lepiej niż karma kocia! Większość hodowców stosuje karmy kocie dlatego, że krokieciki są mniejsze i miększa - jeże więc zjadają je z łatwością, a karmiący nie musi rozkruszać każdechrupka z osobna. Powinniście jednak wiedzieć, że koty są mięsożercami, co oznacza że żywią się wyłącznie mięsem, a nie warzywami czy owocami. Psy zaś są wszystkożerne i spożywają różnorodne pokarmy. Ignorując tą ważną różnicę, większość producentów karm chcąc zapewne produkować karmy podobające się nabywcom, a niekoniecznie dobre dla ostatecznych odbiorców (czyli zwierząt) wypełniają kocie karmy składnikami, które tak na prawdę nie powinny się w nich znaleźć - na przykład dodając warzyw i owoców: wśród ludzi utarte jest kojarzenie warzyw i owoców ze zdrowym trybem życia, nie zdając sobie sprawy z tego, że to co dobre dla człowieka niekoniecznie będzie dobre dla kota. Oznacza to, że biorąc do ręki niskiej i średniej jakości karmy dla kotów i psów odkryjecie, że ich składy są prawie takie same pomimo fundamentalnych różnic w potrzebach tych zierząt. Zauważycie też, że wysokiej jakości karmy dla kotów składają się niemal wyłącznie z mięsa i mają bardzo wysokie zawartości białka.
Ponieważ jeże są wszystkożerne - ich potrzeby żywieniowe są bardziej zbliżone do potrzeb psów niż do potrzeb kotów.
Możecie więc teraz zadawać sobie pytanie: dlaczego podawać jeżom po prostu mokrych karm dla psów?
Otóż jest to jak najbardziej dopuszczalne i nie ma żadnych przeciwskazań. Tak powszechne stosowanie suchych karm wynika głównie z naszego dążenia do wygody:
  1. sucha karma starcza na długo i nie musimy się martwić, że zepsuje się zanim jeżyk zje ją całą
  2. podając karmę mokrą co rano trzeba wyciągać miseczkę z terrarium i dokładnie ją myć
  3. jeżyk karmiony mokrą karmą robi rzadsze i bardziej aromatyczne kupy (może niezbyt zgrabne określenie, ale takie życiowe)
  4. sucha karma pomaga utrzymać czyste zęby i masuje dziąsła (jak nasze szczoteczki do zębów)
Jedyną wadą suchej karmy jest to, że jeśli jest zbyt twarda może trwale uszkodzić zęby jeża (próbując ją pogryźć może połamać ząbki, a w skrajnym wypadku mogą wypaść).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz